ترک‌های پوستی یکی از عوارض ناخوشایند بارداری است که خوشبختانه قابل پیشگیری است. ترک‌های پوستی دوران بارداری از حوالی هفته سیزدهم تا بیست و یکم بارداری مشخص می‌شود. بیش از نیمی از مادران آینده با رگه‌های صورتی یا قرمزی (گاهی اوقات مایل به بنفشی) روی پوست خود روبرو می‌شوند که عمدتاً روی شکم، باسن، ران، لگن و سینه ایجاد می‌شود.
ساختار ترک‌های پوستی
اگر سرعت رشد بدن سریع‌تر از آن باشد که پوست بتواند خود را با آن تطبیق دهد، فیبرهای کشسان زیر سطح پوست متلاشی می‌شود و در نتیجه ترک‌های پوستی پیدا می‌شود.
وزن مادر در دوران نه ماهه بارداری حدود 13.7 کیلوگرم (30 پوند) اضافه می‌شود. این میزان اضافه وزن و رشد سریع بدن به صورت ترک‌های پوستی روی بدن به ویژه روی شکم و سینه‌ها یعنی دو ناحیه‌ای نمود می‌یابد که بیشترین رشد را دارند. ترک‌های پوستی بارداری روی ران، باسن و بالای بازوها نیز دیده می‌شود. ترک‌های پوستی غالباً در ابتدا به رنگ بنفش یا مایل به قرمز است، اما رنگ آن پس از زایمان به تدریج محو می‌شود و به رنگ سفید یا خاکستری درمی‌آید.
بانوانی که قبل از بارداری وزن سالم دارند، وزن‌شان در این دوران 11 تا 16 کیلوگرم اضافه می‌شود. به مادران آینده توصیه می‌کنیم که سعی کنند علاوه بر نگهداشتن اضافه وزن در این بازه روند افزایشی آهسته و پیوسته نه سریع و ناگهانی داشته باشند. به عبارت دیگر زمانی که صحبت ترک پوستی دوران بارداری در میان است، سرعت افزایش وزن به اندازه میزان افزایش وزن مهم است.
کدام مادران مستعد ترک‌های پوستی بارداری هستند؟
حدود 90 درصد از مادران پس از ماه ششم یا هفتم بارداری با ترک‌های پوستی شکم روبرو می‌شوند. اگر مادرتان در دوران بارداری با این عارضه مواجه شده باشد، ازآنجایی که ژنتیک یکی از عامل‌های ایجاد ترک‌های پوستی است و به عبارتی این عارضه ارثی است، شما نیز به احتمال زیاد با این ترک‌های پوستی ناخوشایند روبرو خواهید شد. مادران با پوست روشن‌تر نیز بیشتر مستعد ترک‌های پوستی صورتی رنگ هستند. بانوان با پوست تیره‌تر معمولاً با ترک‌هایی روشن‌تر از رنگ پوست خود روبرو می‌شوند.
دانستنی‌های ترک‌های پوستی بارداری
از آنجایی که هیچ روش تایید شده‌ای برای درمان یا متوقف کردن ترک‌های پوستی وجود ندارد، بهتر است نهایت سعی خود را برای پیشگیری از ترک‌های پوستی بکنید. خوشبختانه این ترک‌ها همیشه وضوح دوران بارداری را ندارند، معمولاً پس از زایمان نامشخص‌تر می‌شوند، به رنگ خاکستری مایل به نقره‌ای درمی‌آیند و به راحتی می‌توان آنها را پوشاند. در این بین نیز می‌توان نشانه‌های مادر شدن را با لذت و افتخار لمس و مشاهده کرد.
روش‌های درمان یا پیشگیری
ایجاد شدن یا نشدن ترک‌های پوستی معمولاً از عامل‌های ژنتیکی نشأت می‌گیرد، بااین حال روش‌های متعددی برای جلوگیری از ترک شکم در بارداری یا حداقل کاهش سرعت ایجاد آنها وجود دارد:
پوست را از داخل تغذیه کنید
مقدار زیادی از خوراکی‌های سرشار از ویتامین ث را در برنامه غذایی دوران بارداری بگنجانید تا تون پوستی حفظ شود و احتمال ایجاد ترک‌های پوستی کمتر شود.
مراقب وزن خود باشید
در دوران بارداری چشم از ترازو برندارید و سعی کنید وزن‌تان به آهستگی و به تدریج اضافه شود. به خاطر داشته باشید که تامین غذای دو نفر به این معنا نیست که باید دو برابر معمول غذا بخورید. بنابراین بهتر است توصیه‌های عمومی درباره مقدار مصرف کالری در دوران بارداری را با مشورت پزشک رعایت کنید.
پوست را ماساژ دهید، رژیم غذایی سالم داشته باشید
هر روز پوست را با مرطوب کننده یا دستکش مخصوص ماساژ دهید تا گردش خون و در نتیجه رشد بافت جدید را بهبود دهید. رعایت یک رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین E، C، روی (زینک) و سیلیکا به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند. نوشیدن آب فراوان در دوران بارداری مزایای متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به مرطوب نگه داشتن پوست اشاره کرد.
از کرم و مرطوب کننده استفاده کنید
مراقبت از پوست را از همان هفته‌های اول با استفاده از کرم حاوی ویتامین E یا A شروع کنید. کرم‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) از عصاره‌های گیاهی تهیه می‌شود و بسیار مفید است. البته دلتان را به وعده‌های تبلیغی خوش نکنید، چون تاثیر کرم در پیشگیری از ترک‌های پوستی تاکنون اثبات نشده است، با این حال استفاده مداوم از همان هفته‌های اول باعث حفظ خاصیت ارتجاعی پوست و در نتیجه کاهش اثر ترک‌های پوستی می‌شود. به علاوه عمل مالیدن کرم روی پوست گردش خون را بهتر می‌کند.
نسل‌های متمادی از مادران ما از مخلوط دو به یکی از روغن بادام و روغن جوانه گندم تهیه شده به روش پرس سرد استفاده کرده‌اند، البته امروزه کرم‌های ترکیبی آماده‌ای در بازار وجود دارد که بسیاری از بانوان معتقداند دست‌کم به اندازه ترکیب‌های قدیمی سودمنداند، بدون آن که تمام بدن را چرب و روغنی کنند. کرم کره کاکائو سرشار از ویتامین E و گزینه‌ای ارزان است که در عین حال بسیار مفید و تاثیرگذار است.
از کرم‌های تجویزی استفاده کنید
اگر نگران ایجاد ترک‌های پوستی هستید، می‌توانید از درمان‌های جایگزین بهره بگیرید، البته باید تا زمان زایمان و به دنیا آوردن نوزاد و همچنین اتمام دوره شیردهی صبر کنید. برای خرید این کرم‌ها نیاز به نسخه پزشک دارید، بنابراین از پزشک متخصص بخواهید که این کرم‌ها را برایتان تجویز کنند.
دیگر توصیه‌های مفید
اگرچه بعضی ترک‌های پوستی به طور طبیعی محو و کمرنگ می‌شوند و به خطوط نقره‌ای رنگ تبدیل می‌شوند، اما بعضی از آنها تیره و مشخص باقی می‌مانند. بهترین زمان برای درمان ترک‌های پوستی هنگامی است که هنوز قرمز رنگ هستند. ژل‌های تهیه شده از مخلوطی از عصاره پیاز و اسید هیالورونیک برای درمان ترک‌ها به کار برده می‌شود. براساس نتیجه یک پژوهش جدید ترک‌های پوستی پس از 12 هفته مصرف روزانه ژل محو می‌شود.
روش دیگر دارو با تجویز پزشک متخصص است. بعضی از داروها تبدیل سلولی را تسریع و رشد کلاژن جدید را تحریک می‌کند. در نتیجه پوست سالم‌تر و پرتر می‌شود.