حدود ۱۰ درصد زوجها نابارور هستند و در تعدادی از موارد جهت بچه دار شدن نیازمند استفاده از روشهای کمک باروری است که در اصطلاح علمی به آنها Assisted Reproductive Techniques (ART) می گویند. روشهای کمک باروری انواع بسیار زیاد دارند که از بسیار ساده شروع و به بسیار پیچیده ختم می شوند. باید دانست که هر زوجی نیازهای مخصوص به خودشان را دارند و باید روش مناسب همان زوج را به آنها پیشنهاد کرد.
رویهمرفته میزان موفقیت روشهای کمک باروری حدود ۳۰-۲۵ درصد است. یعنی احتمال اینکه استفاده از این روش در یک زوجی منجر به حاملگی موفقیت آمیز شود حدود ۲۵ درصد است، و گاهاً زوجها برای بچه دار شدن نیازمند استفاده از چند نوبت لقاح مصنوعی می باشند. منتهی اگر روش مناسب هر زوج به آنها پیشنهاد شود، شانس موفقیت بیشتر و هزینه کمتر است . مردی که تعداد اسپرمهای وی ۱۰ میلیون در میلی لیتر است با مردیکه تعداد اسپرمهای وی ۱ میلیون در میلی لیتر است متفاوت می باشند و هر کدام نیاز به روش کمک باروری مخصوص خود هستند.
ZIFT چیست؟
زیفت مخفف کلمات لاتین Zygote Intrafallopian Transfer (ZIFT) می باشد. اسم دیگر آن انتقال جنین بداخل لوله رحمی Tubal Embryo Transfer (TET) می باشد. این روش یک نوع IVF محسوب می شود. مثل IVF تخمک خانم با اسپرم شوهر در آزمایشگاه ترکیب و پس از تشکیل جنین آن در داخل رحم گذاشته می شود، ولی گذاشتن جنین در داخل رحم سریعتر (زودتر) انجام می شود. وقتی تخمک با اسپرم ترکیب و بارور شد یک سلول واحد بنام تخم یا Zygote تشکیل می شود. زایگوت سپس تقسیم می شود و دو عدد سلول ایجاد می کند. سپس دو عدد سلول تقسیم شده ۴ عدد سلول و ۴ عدد سلول تقسیم شده ۸ عدد سلول ایجاد می کنند. به همین ترتیب سلولها به تقسیم ادامه داده و سرانجام از مجموعه میلیونها سلول، جنین و بچه تشکیل می شود. در IVF پس از تشکیل زایگوت آن در آزمایشگاه پرورش داده شده و ۵-۳ روز بعد در داخل رحم گذاشته می شود. ولی در زیفت، جنین در مرحله زایگوت ظرف ۲۴ ساعت در داخل لوله رحم قرار داده می شود.
مزایای ZIFT کدامها هستند؟
میزان موفقیت به همان اندازه IVF است. در بعضی خانمها که IVF موفقیت آمیز نیست، از زیفت می توانند سود ببرند. فرایندی که در زیفت بکار می رود شبیه حاملگی طبیعی است. در زیفت بجای قرار دادن جنین در داخل رحم آن در داخل لوله رحمی قرار داده می شود. از آنجائیکه زیفت نیازمند عمل جراحی برای انتقال جنین است، همیشه در کلینیک انتخاب اول IVF است. در آمریکا ۹۸ درصد موارد لقاح مصنوعی با استفاده از IVF و دو درصد باقیمانده توسط ZIFT و GIFT (در مقاله جداگانه توضیح داده شده است) انجام می شوند.
کدام نوع از ناباروریها توسط زیفت قابل درمان هستند؟
از زیفت در تمام انواع ناباروریها می توان استفاده کرد، مگر در مواردیکه لوله های رحمی آسیب دیده یا غیر طبیعی باشند. از این روش در مواردیکه مشکل مرد خفیف است می توان استفاده کرد. یعنی اسپرم باید توانائی بارور کردن تخمک را داشته باشد. اگر خانم نتواند تخمک تولید کند، می توان از تخمک اهدائی استفاده کرد. در خانمهای بالاتر از ۳۵ سال بعید است بتوان تخمک زنده بدست آورد. خانمهایی که دچار یائسگی زودرس شده اند، اگر بخواهند بچه دار شوند باید از تخمک اهدائی استفاده کنند.
میزان موفقیت ZIFT چقدر است؟
· میزان حاملگی موفقیت آمیز روی هم رفته ۳۷ درصد است.
· در ۶۳ درصد موارد حاملگی اتفاق نمی افتد.
· در یک درصد موارد حاملگی خارج رحمی اتفاق می افتد.
· اگر حاملگی اتفاق بیفتد در ۱۲ درصد موارد چند قلوئی خواهد بود.
· اگر حاملگی اتفاق بیفتد در ۸۲ درصد موارد منجر به تولد نوزاد زنده می شود.
· ۱۸ درصد موارد حاملگی منجر به سقط یا تولد نوزاد مرده می شود.
بطور خلاصه مراحل ZIFT بقرار زیر هستند:
۱٫ تجویز دارو به خانم جهت تحریک تخمدانها برای تولید تخمک بیشتر
۲٫ جمع آوری تخمکها توسط آسپیراتور
۳٫ ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاه جهت تولید زایگوت
۴٫ انتقال زایگوت ظرف ۲۴ ساعت بداخل لوله های رحمی با استفاده از لاپاراسکوپ
۵٫ انجام تست حاملگی دو هفته پس از انتقال جنین
میزان موفقیت زیفت بیشتر از گیفت است. هزینه ZIFT بیشتر از IVF است.